چكيده: اين مقاله با يك پيشگفتار پيرامون شخصيت امام خميني(س) و ابعاد وجودي و نقش ايشان در احياي انديشه ديني آغاز مي‌گردد و هدفش پرداختن به يكي از ابعاد عرفاني انديشه امام است. نگارنده در اين مقاله مباحثي را پيرامون نبوت و ولايت كه از محورترين مباحث عرفاني است مطرح كرده و كوشيده است در هر مساله نظر امام خميني(س) را بيان كند. در اين خصوص به آثاري همچون مصباح الهدايه الي الخلافة و الولاية، تعليقه علي شرح فصوص الحكم و مصباح الانس، چهل حديث، باده عشق، صحيفه نور، فرهنگ ديوان امام خميني(س) مراجعه شده است گرچه انديشه امام محور مقاله است اما به تناسب به آثار ديگر محققان و عارفان نيز استناد شده است. محورهايي كه در اين مقاله مورد كندوكاو قرار گرفته‌اند عبارتند از: ‌1- معناي نبوت و ولايت؛ ‌2- ضرورت نبوت؛ 3- رابطه نبوت و ولايت؛ 4- ساحتهاي نبوت و ولايت؛ 5- اسرار نبوت و ولايت. در بخش نخست به اين نكته اشاره شده است كه لباس الفاظ بر قامت بلند حقايق عرفاني كوتاه و نازيياست و اينكه تمام اين حقايق بلند را نمي‌توان در پوشش عبارات‌ جاي داد اعتراف به اين حيقت، ما را از پرداختن به واژگاني كه در توضيح مفاهيم تا حدي تاثير دارند، بي‌نياز نمي‌سازد. از اين رو امام خميني(س) راجع به واژه نبوت و ولايت نقدي بر سخن عبدالرزاق كاشاني پيرامون معناي نبوت كرده است. بخش دوم ابتدا به طرح ضرورت نبوت و ولايت از ديدگاههاي كلاسي و فقهي پرداخته سپس ديدگاه امام خميني(س). در تبيين ضرورت نبوت و ولايت با توجه به ساحتهاي آن مطرح شده است. در سومين بخش نخست به تصوري نادرست كه احيانا براي برخي با ميان آمده كه ولايت را از نبوت برتر پنداشته‌اند، توجه شده است و توضيح اينكه سخن‌ عارفان در مورد ولايت هرگز به معناي برتر داشتن ولي نسبت به نبي‌ولي نيست. در اين مورد سخن امام خميني(س) در مورد رابطه نبوت و ولايت مطرح شده و نظر ايشان در اين خصوص بيان شده است كه همه ولايتها و امامتها تجلي نبوت و ولايت جمعي احدي احمدي‌اند. همچنين به رابطه ولايت خاتم نبوت با ولايت خاتم‌ ولايت اشاره شده است. بخش چهارم مقدمتا به حقيقت تشكيك در نظام هستي اشاره دارد و يادآوري اينكه تشكيك در حوزه عرفاني نيز در ساحتي برتر مطرح است (تشكيك مظاهر در برابر تشكيك فلسفي كه ذات مراتب است). در اين مورد به سخنان امام خميني(س) در خصوص ساحتها و مراتب ولايت استناد شده است. آخرين بخش مقاله به اسرار نبوت و ولايت پرداخته و در اين مورد به سخنان امام در خصوص اسرار نبوت استناد شده است. بويژه امام با نقل حديثي گرانسنگ كه حضرت رضا(ع) از حضرت امير(ع) پرداخته است كه فرمود: «من با پيامبران در باطن بوده‌ام و با پيامبر (ص) در ظاهر هستم». سرانجام به اين سخن امام اشاره شده كه مقام خلافت ظاهري پس از پيامبر منصبي الهي است و اين خلافت نيز از شئون نبوت و رسالت مي‌باشد و از آنجا كه بر خلق پنهان است، اظهارش براي پيامبر(ص) از واجبات است. كليد واژه: نبوت، ولايت، انديشه ديني، ولايت خاتم نبوت، ولايت خاتم ولايت.